Sản xuất The Gods Must Be Crazy

Phát triển và tuyển vai

Sau khi tôi làm phim Animals Are Beautiful People, tôi quay trở lại Kalahari thường xuyên hơn để thăm người tộc San. Càng ghé thăm nhiều thì tôi càng phát hiện ra điều này về họ: họ không có ý thức về của cải. Họ không biết về quyền sở hữu. Nếu tôi cởi bỏ áo khoác, một trong số họ sẽ lấy mặc nó. Họ chia sẻ mọi thứ. Nơi họ ở thì bạn chẳng thể sở hữu gì cả. Điều đó có vẻ quá khác biệt so với phần còn lại của chúng ta, những người sẽ đoạt mạng người khác vì một viên kim cương vì giá trị khan hiếm của nó.

– đạo diễn Jamie Uys nói về người tộc San.[3]

Jamie Uys đã hình thành tiền đề của The Gods Must Be Crazy khi thực hiện bộ phim tài liệu Animals Are Beautiful People vào năm 1974.[3] Bộ phim tài liệu được ghi hình một phần trên sa mạc Kalahari, nơi Uys lần đầu gặp người San và "phải lòng họ".[3] Uys chọn chai Coca-Cola làm đối tượng mà người San sẽ khám phá và thèm muốn trong The Gods Must Be Crazy vì anh thấy rằng chai này đại diện cho "xã hội nhựa của chúng ta" và vì nó "là một thứ đẹp đẽ, nếu bạn 'chưa bao giờ nhìn thấy thủy tinh trước đây".[3]

Uys lưu ý rằng anh đã lấy hình mẫu nhân vật Andrew Steyn theo chính mình: "Tôi từng khó xử như vậy đó, đặc biệt là với phụ nữ. Nhưng sau đó, tôi nghĩ hầu hết các chàng trai trẻ đều làm đổ vỡ với cô nàng đầu tiên của họ".[3]

Sau khi viết kịch bản cho The Gods Must Be Crazy, Uys được cho là đã dành ba tháng đi qua sa mạc Kalahari cùng với một thông dịch viên, tìm kiếm một người San để đóng vai Xi trong phim.[3] Sau khi thăm các khu vực sa mạc có người San sinh sống, Uys đã chụp ảnh những người mà anh cảm thấy mình có thể tuyển mộ, rồi "đánh dấu kinh độ và vĩ độ để chúng tôi có thể tìm lại họ".[3]

Uys quyết định chọn nông dân tộc San của nước Namibia tên Nǃxau ǂToma vào vai Xi, và sau này kể lại rằng "Lúc đầu [Nǃxau] không hiểu, vì họ không có từ nào để chỉ công việc. Rồi người phiên dịch hỏi: 'Anh có muốn đi cùng chúng tôi vài ngày không?'"[3] N!xau gật đầu và bay cùng Uys bằng máy bay đến Windhoek, Namibia, nơi được chọn là cơ sở sản xuất bộ phim.[3] Uys kể rằng "chiếc máy bay chẳng gây ấn tượng gì với anh ta cả. Anh ấy nghĩ chúng tôi là những pháp sư, vì vậy anh tin rằng chúng tôi có thể làm bất cứ điều gì. Chẳng có gì làm anh ta ấn tượng hết".[3] Trong phòng khách sạn của mình, N!xau đồng ý sử dụng nhà vệ sinh, nhưng ngủ trên sàn chứ không phải trên giường được cung cấp.[3]

Tuy nhiên theo tác giả Josef Gugler, Uys "đã [hư cấu] khâu sản xuất của phim. Những câu chuyện mà anh kể với các nhà phê bình rất đa dạng".[9] Không như những gì được thể hiện trong The Gods Must Be Crazy, N!xau không có lối sống săn bắt-hái lượm; anh lớn lên với nghề chăn gia súc trong một nông trại ở Botswana, rồi chuyển đến Namibia làm đầu bếp.[10] Trong bộ phim tài liệu Nǃai, the Story of a ǃKung Woman (1980) do John Marshall làm đạo diễn, những trích đoạn ghi hình The Gods Must Be Crazy được sử dụng.[11] Phim tài liệu cho thấy người San bị hạn chế sống ở một khu bảo tồn do chính quyền Nam Phi thành lập ở Tsumkwe, Namibia.[2][10] Người San tại đó không phải là những người săn bắt-hái lượm; thay vào đó họ phụ thuộc vào lương thực và viện trợ của chính phủ, một vài người còn mắc bệnh lao.[2][10]

Ghi hình

The Gods Must Be Crazy được ghi hình ở Tsumkwe, Namibia,[12] cũng như ở Botswana.[13][14] Theo Uys, N!xau sẽ được bay trở về nhà ở sa mạc Kalahari cứ 3 hoặc 4 tuần một lần để nhằm giúp anh tránh bị sốc văn hóa.[3] Trong thời gian ở thành thị, N!xau đã học cách hút thuốc, say mê rượu và sake.[3] Uys nói rằng anh đã trả cho N!xau 300 đô la Mỹ cho 10 ngày làm việc đầu tiên, nhưng số tiền này được cho là đã bị gió thổi bay.[3][15] Sau đó N!xau được bồi thường 12 con gia súc.[3] Năm 1985, Uys kể rằng anh đã gửi cho N!xau 100 đô la Mỹ mỗi tháng kể từ khi quay phim, số tiền này N!xau đã sử dụng tại một cửa hàng buôn bán cách nơi anh đi săn 60 dặm;[3] Uys cũng tuyên bố rằng một tài khoản giám hộ trị giá 20.000 đô la Mỹ đứng tên N!xau đã được thiết lập.[3] Cảnh một con tê giác dập lửa dựa trên một truyền thuyết của người Miến Điện về tê giác ăn lửa, không được biết đến rộng rãi ở Châu Phi và dường như không dựa trên thực tế.[16]

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: The Gods Must Be Crazy http://www.rapport.co.za/Weekliks/Nuus/Jamie-se-tr... https://www.imdb.com/title/tt0080801/ https://web.archive.org/web/20140714231833/http://... https://books.google.com/books?id=fvpfLS1RC6YC&q=%... https://www.nytimes.com/1985/04/28/movies/the-gods... https://www.washingtonpost.com/outlook/bushmen-who... https://www.patriotledger.com/entertainmentlife/20... https://variety.com/1980/film/reviews/the-gods-mus... http://www.nzdl.org/gsdlmod?e=d-00000-00---off-0hd... https://www.worldcat.org/issn/1784-682X